Trabut, Répertoire: C
dans le nord de l'Afrique |
[53]
Cadaba farinosa
Assal —
Cakile maritima
Qaqoulla —
Foudjdjla —
Cegara —
Hamaïddou —
Rechad el bahr —
Calamintha. — Voir Satureja.
Calendula arvensis
Calendula algeriensis, Calendula arvensis, Calendula officinalis. — Souci.
Tousslat — Touzla guizguaren — Tahsoult — Azouioul — Djemra — Djimri.
Djamir —
Razehima —
Gmredj —
Zobeida —
Kouqou —
Djoumaïra —
Zerzira —
Lelloucha —
Nouar bel naaman —
Boukrourous —
Calendula aegyptiaca
Tamozegrit T.
Aïn Safra —
Hachich en nemel —
Zibeid —
Calendula palaestina
Meroues —
[54]
Calendula suffruticosa
Taksout ou gazir — Aoudi.
Mourira —
Calligonum comosum
Arreçou — Riçou — Tarassou T. — Ezoul— Azal T — Rezel — Issaredj T — Aouarech T.
Artha, Lartha —
Rheda —
Chouber, Chebr —
L'Arta forme d'épais buissons dans l'Erg. Le bois y est un combustible précieux. Les indigènes en retirent un goudron. L'Arta pourrait être utilement multiplié dans les dunes.
- ↑ Calligonum azel Maire — Cf. Bull. Soc. Hist. Nat. Afr. Nord, 23, p. 212, 1932.
Callitris. — Voir Tetraclinis.
Calotropis procera
Taça T — Torcha T — Tourdja T — Kaïs — Tintafia T — Tourha T [1]
Ouhechar —
Krenka, Krounka, Karouka —
Branbakh —
Les Touaregs utilisent le bois pour la confection des selles et des bassours. Le charbon est employé pour la préparation de la poudre. L'écoree est employée pour le tannage des cuirs.
- ↑ Maroc méridional : tourza (Maire).
Calycotome spinosa
Calycotome spinosa. Calycotome intermedia. Calycotome villosa.
Ouzzou — Azezou — Agendal.
Gendoul —
Dar chichaan —
Calystegia sepium
Liseron des haies.
Timedjerdine — Zenttar— Tigder'st — Merz bouqal.
Fenadjel —
[55]
Calystegia Soldanella
Kronb el behar —
Camelina sativa
Handjaret el qouba
Camellia thea
D. — Thé. drogue.
Taï, ataï —
Campunula alata
Campanule.
Hachichet en nagous —
Campunula erinus
Akkinous.
Campunula Rapunculus
Raiponce, racine commestible.
Tamezzourht en tarhat.
Gema el gab —
Djaraça —
Campunula Trachelium
Taantzeb.
Djaraça —
Camphora officinarum
D. — Camphrier (Camphre. drogue).
Kafour —
Cannabis indica
D. — Chanvre indien.
Tskrouri —
Hachiche —
Hachich el fogara —
Kif (préparation pour fumer) —
Chira (la résine) —
Le chanvre indien ou Hachiche. L'emploi du chanvre indien comme ébriant date de loin. « Il énivre fortement au point de conduire au dernier degré de l'abrutissement (Ihn Beithar) ». Un Bey de Constantine faisait pendre les fumeurs de kif avec leur pipe.
[56]
Cannabis sativa
C. — Chanvre cult.
Tifert M.
Kenneb, qerneb. —
Lqineb —
Bast —
Charaneq —
Capparis sodada
Keussoms T.
Toundoub —
Habriga —
Capparis spinosa
Capparis spinosa, Capparis brachycarpa — Câprier.
Taïloulout T. — Tiloulat — Touloulou T — Tsaïlalout — Ouaïloulou M — Belachem T.
Kabbar —
Kronbeiza —
Felfel el djebel —
Açef —
Chalem —
L'écorce de la racine et la graine se trouvent dans le droguier indigène.
Capsella Bursa—pastoris
Bourse à pasteur.
Harra el berria —
Harra el rharim —
Chenaf —
Lebsan el khil —
Kissa er raai —
Khenfedj —
Kerfas —
Capsicum annuum
C. — Piment cultivé.
Felfel el ahmeur —
Felfel tlorchi —
Felfel halou (p. doux) —
Felfel el har (piquant) —
Foulifila —
[57]
C. frutescens
C. — Piment de Cayenne.
Dar felfel —
Felfel glil el ttir —
Caralluma maroccana
Caralluma maroccana, Caralluma Burchnardii.
Aloulech.
Dermous oukouan, oukken —
Caralluma Munbyana
R'olak —
Caralluma tombuctuensis
Tidouar T.
Cardamine hirsuta
R'assal —
Djerdjir harami —
Cardiospermum halicacabum
D. — Drogue.
Hadq —
Dharou es soud —
Cardopatium Corymbosum
Chaméléon noir.
Zouguiteur.
Addad el ouahid —
Chouk el azereg —
Azra —
On s'en servait pour tuer le Lion en plaçant sa racine dans le ventre d'une bête (Ibn Beithar).
Carduncellus eriocephalus
Gargâa —
Teskra mta el hamir —
Carduncellus pinnatus
Tafrhoul — Tafaout.
Fr'a —
Gouroun el djedi —
Gern el djedi —
[58]
Carduncellus rhaponticoides
Hafer el br'el —
Carduus macrocephalus
Hameur el rass —
Carduus pteracanthus
Boul ed dib —
Carduus pycnocephalus
Tsabkera — Asnan bour'ioul.
Regaita —
Henska —
Bouq —
Chouika —
Carex
Laîche.
Assellebi M.
Saad —
Choubb —
Sarad —
Carex hordeistichos
Taoujmert —
Carlina corymbosa
Isnanent.
Aïn el hamar —
Carlina lanata
Hacek.
Feris —
Kaab rh'zal —
Maziz el itima —
Carlina involucrata
Djrinza —
Zabta —
[59]
Carlina racemosa
Bou neqqar —
Caroxylon. — Voy. Salsola.
Carrichtera Vellæ
Aguerma —
Hasseina —
Carthamus caeruleus
Carthamus caeruleus, Carthamus multifidus, Carthamus calvus.
Amergett — Merguett.
Gergaa —
Kendjar —
Kinkar —
Ras el hanech —
Carthamus fruticosus
Akhrouch — Asnam
Carthamus helenioides
Zillset — Zillet.
Carthamus pectinatus
Kaabouch el hamir —
Gorien djedi —
Carthamus tinctorius
C. — Carthame cult.
Garttam —
Acefar —
Carum atlanticum
Aourdmi — Azour—n—ouded.
Carvi
D. — Carvi, condiment.
Keraouia —
Keraoui —
Cassia acutifolia
D. — Séné.
Adjerdjer.
Senna mekki —
[60]
Dans les contrées sahariennes, comme le Hoggar, où croit le Séné, les indigènes en font usage sur la foi du Prophète :
« Procurez—vous le Séné vous y trouverez le remède contre toutes les maladies, excepté la mort ».
Le Séné pourrait être cultivé chez les Touaregs pour l'exportation.
Cassia obovata
Senné.
Adjerdjer — Ouan antreb — Afelladjit T.
Achreq —
Senna —
Cassia occidentalis
Café de nègre (Sénégal).
Bantanaré.
Sirsar —
Hachicha —
Senna haram —
La graine torréfiée est un des meilleurs succédanés du café. La feuille, et surtout la racine, a été préconisée comme fébrifuge. Culture facile dans le Nord de l'Afrique.
Castanea vulgaris
Châtaignier.
Anelatt — Ttaseft — Legestel.
Qasthal —
Qesttla —
Bellouth el malek —
Catananche arenaria
Kidan azreg —
Catananche caespitosa
Degaa —
Kidan el meqloub —
[61]
Catananche lutea
Tarharhit.
Kidan el acefeur —
Lehla —
Dhenb el hein —
Caylusea canescens
Toummoumt. T.
Ddnaba —
Djittat —
Cedrus atlantica
Cedrus libanotica atlantica. — Cèdre.
Inguel — Iguengen — Idgel — Adgal — Ijdel — Idil — Adiil — Iblez — Edgeich — Obhal — Abaoual — Arz — Lerz — Arzaq — Larisq.
Meddad —
Le vieux bois de cèdre, gras et très odorant, contient une huile que l'on peut extraire par distillation.
L'huile de cade faite avec le bois de cèdre dans le massif des Maâdid passe, chez les indigènes, pour un médicament des affections du foie.
Celastrus europaeus
Celastrus europaeus, Celastrus senegalensis, Celastrus Saharae.
Ttarah — Ttasrar.
Celsia betonicifolia
Zenbal —
C. cretica
Gettgetta —
Celtis australis
Micocoulier.
Terzaz — Tirhzaza — Tarhzaza — Igzis — Le fruit : Aqaous — Qiqaba — Iqiqeb — Kerkeb — Irkerkob.
Nehim —
[62]
Cenchrus catharticus
Inili— Cramcram.
Centaurea acaulis
Centaurea acaulis, Centaurea Balansae.
Ouzag — Ouerga — Rejeguenou.
Ardjaq'nou —
Nagour, nagueur —
Tefrat el kheil —
La racine d'Ardjaq'nou est très employée pour la teinture en jaune des laines. Abonde dans les Hauts—Plaleaux de Sétif.
Centaurea alba
Goust el maza —
Centaurea algeriensis
Azemmourt —
Bou neggar —
Centaurea calcitrapa
Centaurea calcitrapa et Centaurea pungens.
Aceb — Aboujoutj — Aourmela.
Hassak —
Bou neggar, neggir —
Bou chouika —
Nouar be1laremj —
Akekehakar —
Cette centaurée est employée comme fébrifuge.
« Elle est salutaire contre les fièvres anciennes (Ibn Beithar, 2, 106) ».
Centaurea dimorpha
Belala —
Centaurea eriophora
Belala, boulala —
Alttam —
Iamrour —
[63]
Centaurea ferox
Chebreq —
Cheham el aoud —
Centaurea involucrata
Soguia —
Centaurea infestans
M'rar —
Centaurea Lagascae
Tafrat —
Saguia —
Centaurea maroccana
Neggar —
Kter men aboua ou doun men khoua —
Centaurea melitensis
Alitime.
Centaurea nana
Ttaget el ibel —
Centaurea napifolia
Ouden en naadja —
Centaurea nicæensis
Lettine — Ittine — Alittine — Tabellaout.
Centaurea Parlatoris
Tifaïliya —
[64]
Centaurea pubescens
Timereid — Tafrat.
Neggar —
Centaurea pullata
Seguia —
Djouz —
Achebet en neça —
Cheham el aoud —
Achebet el guenfoud —
Centaurea Schouwii
Aïn el bouma —
Chareb necib —
Centaurea seridis
Tafrat.
Bou neggar —
Centaurea sphærocephala
Tamersaga — Timerzouga.
Centaurea sulfurea
Bou neggar —
Centranthus ruber
Centranthe, Valériane rouge.
Nouar el bellaredj —
Lahiet er raaï —
Cephalaria mauritanica
Imetzazouat.
Cerastiun glomeratum
Tamechta.
Mechitta —
[65]
Cerasus. — Voir Prunus.
Ceratocephalus falcatus
Djerb es seba —
Dil el djemel —
Chouk el agreb —
Ceratonia siliqua
Caroubier.
Tikerroubl — Tasligoua — Asriouia — Sclaroua — Ikidou — Tikidat T — Tirbilt (fruit) — Abernid (caroube verte) — Tikida (caroube mûre).
Kharrouba —
Ribba —
Graine de caroube. Poids, la graine, 0 gr. 20 —
Nouaia —
Ceratophyllum demersum
Bouafan —
Hamoul —
Cerinthe major
Cerinthe major, Cerinthe gymnandra. — Mélinet
Aïkfi en terhioult — Benamil — Tikjarine — Rhesri.
Khera en nehal —
Fouila —
Foul ed dib —
Bezoult el khadem —
Ceterach officinarum
Doradille.
Aqerbane —
Qocebir el bir —
Chaerophyllum — Voy. Anthriscus.
Chamærops humilis
Palmier nain.
Tezzomt — Ousser — Igezdem — Tiznirt — Afeddouz — Aseddir — Taddakt (le fruit).
Doum —
Djoumar (le cœur, comestible) —
R'az (le fruit) —
[66]
Chara fœtida
Charaigne
Bou ineraq —
Chouf el Djeran —
Khabaq —
Cheiranthus Cheiri
Giroflée des rnurai1les (1).
Kheiri —
Kheilri —
Mantour —
Djeiri —
Les Giroflées étaient très cultivées par les Arabes. Ibn el Aouam décrit longnement leur culture. Les variétés doubles existaient au 13e siècle. Ibn el Aouam dit en effet : « La Giroflée jaune est plus double que les autres, elle ne produit pas de graines ».
Cette Giroflée double existe encore dans les jardins d'Alger, où elle est multipliée par boutures.
(1) Espagnol : Aleli. Cf. berb. Alili, Nerium Oleander, dont le nom a passé à la giroflée à cause de la similitude des feuilles (Maire).
Chelidonium majus
Chélidoine.
Beglet el khottaïfa —
Memeran —
Chenolea canariensis
Damran —
Belbal —
Chenopodium album
Ansérine blanche.
Belitou.
Soltan el behaïr —
Feuilles comestibles comme épinard. Une espèce voisine, Chenopodium amaranthicolor, Ansérine amaranthe, naturalisée dans le Tell et dans les Oasis, est utilisée comme épinard d'été.
Chenopodium ambrosioides
Thé du Mexique.
M'rinza —
Cianama —
Natne —
Bersiana —
Feuilles aromatiques employées en infusion théiforme. Les fruits contiennent l'Ascaridol vermifuge.
[67]
Chenopodium hybridum
Aktsoum —
Chenopodium murale
Chenopodium murale et Chenopodium opulifolium.
Tlesbane — Lessig T — Timmecine — Tibbi. T.
Merzita —
Oum zeritta —
Habliya —
Hachich el far —
Chenopodium Vulvaria
Vulvaire.
Tahouet T.
Balia —
Rhoumran —
Melfouf el kelb —
Chlamydophora pubescens
Oukekouane T — Ouqchouane.
Garthoufa, guerittfa —
Filia —
Qreiza —
Chlora grandiflora
Aqchera — Chadja — Nichdji — Qelilou.
Rechitt —
Tadjer, touidjer —
Chadja —
Zendaroun —
Bou resmoun —
Chlorea vulpina
Azzar—n—idgel.
Chloris Gayana
Chloris.
Ber es smoun —
Cette graminée rampante des stations sèches et du Sahara se montre un bon fourrage dans les terrains sablonneux surtout.
[68]
Chloris villosa
Khortal —
Chondrilla juncea
Khichniza —
Chrozophora. — Cf. Crozophora
Chrysanthemum coronarium
Chrysanthemum coronarium et Ch. carinatum.
Tiourzir'ine — Ouazdouz — Taoulzit — Aouzed — Merzir'iden.
Mourrara —
Aasloudya —
Rezaïma —
Djachouane —
Gahouane, gihouana —
Keraa ed djadja —
Chrysanthemum corymbosum
Chedjeret Meriem —
Chrysanthemum deserticolum
Gahouan —
Karkaz —
Chrysanthemum fuscatum
Baiaoua —
Qerera —
Chrysanthemum macrocarpum
Aouleglis T — Lerhaouane T.
Bou ibicha —
Chrysanthemum macrotum
Rezima —
Chrysanthemum Myconis
Aïate
Rezima, Rezam, Rezaïna —
Chemla —
Zed, zedou, bou zedouda —
[69]
Chrysanthemum Parthenium
C. — Matricaire, cult.
Mouniat, meniat —
Baboundj —
Chrysanthemum segetum
Gahouane asfeur —
Çout habibi —
Ourdjit —
Chrysanthemum trifurcatum
Bou ibicha —
Aïn el hedjane —
Chrysanthemum viscosum
Merara —
Cicer arietinum
C. — Pois chiche.
Ikiker — Hamaz — Djelbane T.
Homms, hammes, hammous, hamiça —
Beiqa —
Blabi, Lablabi (graine grillée) —
Le hammous torréfié est très souvent mélangé au café, il ne lui communique aucun goût désagréable.
Cichorium endivia
C. — Endive, cult.
Chikouria —
Hindib, hendba —
Cichorium Intybus
Cichorium Intybus, Cichorium divaricatum. Chicorée.
Arhlilou — Timerzouga — Mersag — Timizagt — Tsalina.
Seriss —
Djouldjoulane —
Tilfaf —
Chicouria —
Cinnamomum Cassia
D. — Cannelle de Chine.
Igourfa.
Guerfa —
Gorfa khchina —
[70]
Cinnamomum zeylanicum
D — Cannelle.
Horfa, gorfa, karfa —
Djerfa —
Salikha —
Circaea lutetiana
Haiar —
Hacheref —
Cirsium Casabonae
Taskha — Arroksous — Agroum—n—imksaouen — Jernij.
Cirsium Dyris
Askra — Taoura.
Cirsium chrysacanthum
Askra—n—ouaman — Taoura.
Cirsium echinatum
Chouk el mochekkek —
Kef es seba —
Cirsium lanceolatum
Asnan
Cirsium scabrum
Asnane boulrhoun.
Chouk el djemel —
Baçous es ceïd —
Cirsium syriacum
Cirsium syriacum — Notobasis syriaca.
Chouk el hamir —
Chouk antar —
Khorchouf el hamir —
Baoual —
Cistus albidus
Touzzalt — Touzzala.
Ataï —
Feuilles employées en infusions théiformes par les indigènes.
[71]
Cistus Clusii
Cistus Clusii et Cistus Munbyi
Touzzla — Touzi — Mezzat.
Dil el maza —
Khelilel maza —
Cistus crispus
Touzzla.
Mellih —
Ouerd el kelab —
Cistus ladaniferus
Touzzalt.
Ouerd —
Chedjeret el aden —
Oum aliya —
Aïn if —
La graine est utilisée par les indigènes comme condiment.
Cistus laurifolius
Irgel — Mzriz — Agelloud.
Cistus monspeliensis
Tamechttibt — lrgel.
Oum aliya —
Cistus polymorphus
Qaçça —
Mellih —
Ouard el kelab —
Cistus heterophyllus
Cistus heterophyllus et Cistus salviaefolius
Touzzalt — Irgel.
Çfeira. —
Chahmet el atrous —
Cistus villosus
Irgel — Hamikou.
[72]
Citrullus colocynthis
Coloquinte.
Tadjellet T — Alkat T — Alqam — Tifersite — Tafersst — Timhiddjit — Tabarka T.
Hadja, Hadadja —
Dahaq —
Hendel, henttel —
Hamdal —
Qitta en naam —
Meraret el cekhour —
Dingel —
Marhoum —
Cice (fruit sec) —
Habid (graines) —
Haguellet (graines) —
Graines utilisées pour la production d'un goudron.
Les graines de Coloquinte bouillies et torréfiées sont mangées : elles se trouvent sur les marchés du Sud sous le nom de Taberka.
Ibn Beithar recommande la décoction de Coloquinte pour détruire les puces.
Citrullus vulgaris
C. — Pastèque, cult.
Tadelaat — Tiledjest T — Olou.
Dellâa —
Guena —
Meroui —
Citrus Bigaradia
C. — Bigaradier, Oranger amer, O. de Séville.
Narendj, Arendj —
Zehar (la fleur) —
Citrus deliciosa
C. — Mandarinier.
Youssef effendi (Trip.)
China roumi —
Citrus Lima
C. — Lime acide.
Lim beldi —
Chemmam beldi —
Cette petite Lime est très anciennement cultivée dans le Sud tunisien.
Citrus Limetta
C. — Limon doux.
Allime — Talimt.
Lima —
Lim halou —
Lim mekkaoui —
Lim bou sarra —
Lim mouz —
Trondj menfouk —
[73]
Citrus Limonia
C. — Citronnier.
Limoun —
Qareus —
Lim el qareus —
Citrus medica
C. — Cédratier.
Touroundj —
Meguergeb —
Zenboua —
Khroubz el arsa —
Limoun Chairi —
Nafache —
Qidri nafache —
Les différentes formes de C. Medica paraissent d'une introduction très ancienne dans le Nord de l'Afrique.
Citrus sinensis
C. — Oranger.
Chemmam T — Delbargane.
Tchina, china —
Bortoughal, Bertegan —
Var. limoides — Orange Lime.
Meski —
Narendj halou —
L'orange lime est un hybride ayant l'apparence d'une orange mais la saveur sucrée sans acidité de la Lime douce. Cette variété est cultivée en Andalousie, Grano de oro, à Malte, Loumi lain, en Tunisie, Meski.
Cladanthus arabicus
Aourzid.
Gemra —
Ttafs —
Clematis cirrhosa
Clématite.
Timedjerdint — Touzimt.
Zenzou —
Rhamous —
Louaï —
Cheham el atrous —
[74]
Clematis flammula
Clématite.
Touzimt — Touqerroqerane — Azenzou.
Sebenq
Anesera
Nar beurd, feu froid
Qamit bent el malek
La plante contuse, appliquée sur la peau, détermine des ulcères; en usage chez les mendiants simulateurs.
Cleome arabica
Tichmougin — Tamazout T — Oyok T — Aouiiaq T — Ahajjar T — Ouiar — Hoïakh T.
Netten, nettin (puant)
Mekhinza (puant)
Chareka
Goufaz
Mechoualleg
Mrhaïnza
Oum djeladjel (mère des clochettes)
Mneitnâa
Madjnoun
Clypeola jonthlaspi
Talset.
Chicus benedictus
Chardon béni.
Khirria
Acifira
Cocculus pendulus
Cocculus pendulus — Cocculus Leœba
Lehouaïl — Amateltel T.
Kebats
Lebakh el djebel
Tourach
Erdjadj
[75]
Codium tomentosum
Rhassoul el bahri
Coffea arabica
D. — Caféier.
Boun
Qahoua
Coix Lacryma
C. — Larme de Job.
Dem Ayoub
Colchicum autumnale
Colchique.
Chamira
Qatel el kelb
Oukna
Hafer el mohar
Sourendjan
Assabi hermes
Le Colchique est l'Hermodactyle des anciens, Assibi Hermès (= les doigts d'Hermès).
Colchicum Bertoloni
Soult el kelba
Colchicum montanum
Keikout
Colocasia antiquorum
N. — Colocase.
Ker, kour, kerir
Qolqas
Siaoun
Sandj
Kourkoum
Cette Aroïdée à tubercules alimentaires a dû être cultivée à une époque très ancienne, il en existe encore un peuplement subspontané entre Bône et La Calle, près d'une source dans le défilé de Bou—Redine. Elle se retrouve dans les mêmes conditions près de Tétouan.
[76]
Colutea arborescens
Baguenaudier.
Qelouta
Commiphora Myrrha
D. — Myrrhe.
Meur (drogue)
Conium maculatum
Sellata — Hakin T — Guebaba.
Sikrane
Djerir, djerhir
Ziata
Krouniza
Dans le droguier indigène le fruit Harmel el Djezair. ; à Constantine les enfants mangent, sans en être incommodés, la racine charnue qu'ils nomment Barboucha.
Conringia orientalis
Badjia
Convolvulus althæoides
Convolvulus althæoides et C. tenuissimus
Louaia
Louzga
Alleg
Tlouila
Chouhatem
Ttobbana
Convolvulus arvensis
Liseron des champs
Alouaich — Louaouaï — Loueg — Anschfel.
Rh'ourime
Lebena
Douilat
Halib el rh'zal
Aleiq
Tarbouch el r'orab
Convolvulus Cantabrica
Chachiat ed dob
Convolvulus lineatus
Laïma
[77]
Convolvulus supinus
Teg'igit.
Bou machgoun
Convolvulus Trabuti
Ferskil.
Bou chebett
Convolvulus tricolor
Belle de jour.
Souçane berri
Conyza ambigua
Gemliya
Corallina officinalis
Coralline.
Khez el behar el abiodh
Corchorus antichorus
C.
Lalou
Corchorus olitorius
C. — Corette polagère, cult.
Bedenfou en tefrayayi.
Qenaouya
Meloukhya el adjem
Cordylocarpus muricatus
Senafou
Coriandrum sativum
C.
Gouzbir T.
Kosbara, Kesbour,
Debcha
Tabel (le fruit)
[78]
Coriaria myrtifolia
Redoul, Coriaire.
Arouz — Rouiza.'
Rouida
Redoul
Les fruits, toxiques, occasionnent des accidents parfois mortels chez les enfants. Feuilles riches en tannin.
Coris mouspeliaca
Hanjerak
Cornulaca monacantha
Tohar T — Tahara T.
Hadd
Djouri
Coronilla juncea
Coronille.
Atartag.
Ayatt
Zaza
Coronilla pentaphylla
Tardjouant.
Felgi
Coronilla ramosissima
Ifski.
Coronilla scorpioides
Redjel el oual
Qors begra
Akefa
Coronilla viminalis
Tiniouchi.
[79]
Corrigiola telephiifolia
Tacerrint — Serient — Ouberka — Chellalah M. (poudre).
Serrh'ine
Bokhour el berber
Bokhour mourchka
Ibn Beithar signale la récolte en Berbérie de la Serrh'ine : dans la traduction de Leclerc cette drogue est rapportée à tort au Telephium Imperati. La Serrh'ine sert à la préparation d'un parfum par fumigation très usité. La récolte se pratique encore dans la région de Chellala.
Cortusa Matthioli
(1) Cette plante est étrangère à l'Afrique (R. M.).
Qerttas
Ouden ed debba
Corylus avellana
C. — Noisetier.
Tedjra labendaq
Bendaga
Boundouq
Cotoneaster Fontanesii
Cotoneaster Fontanesii et Cotoneaster nummularia
Acerharcif bouzerou — Amksou — Acorara M'lel.
Akeran ifrakh
Cotula coronipifolia
Baboundj
Guertoufa
Cotyledon Umbilicus—Veneris
Nombril de Vénus.
Tibek boukine — Irghi.
Ouden ech cheikh
Ouden el gasis
Ouden el qadi
Hedna
Gorirfat
Bou zaaka
Qadah Meriar11
Metired et tolba
[80]
Crambe Kralikii
Aferhalar T.
Harfi
Qemah el hadjla
Qemah el adjema
Crataegus Azarolus
Azerolier.
Tazaarourt — Tafirez — Zinebit.
Zaaroura, zarour
Tefifiha
Crataegus oxyacantha
Crataegus oxyacantha, Crataegus laciniata — Aubépine.
Attemen — Admama — Demamaï — Idmine — Izmine.
Bou Mekherri
Baba adjina
Crepis bulbosa
Line
Lesane el djemel
Bedd el ardh
Crepis radicata
Crepis radicata et Crepis amplexifolia
Haoudane
Merara
Crepis senecioides
Lebina
Crepis taraxacifolia
Crepis taraxacifolia, Crepis Clausonis
Derset el adjouza
Lezaïza
Cressa cretica
Melliha
Rh'orara
Melifa
Nadaoua
Achebet el ma
[81]
Le Cressa sécrète abondamment du chlorure de magnésium qui fixe une certaine quantité d'eau surtout la nuit, ce qui permet à la plante de se maintenir en été dans les stations sèches.
Crithmum maritimum
Perce pierre.
Chemeret el beharya
Selattet el behar
Crocus atlanticus
Haloua
Crocus sativus
C. — Safran, cult.
Kouzrkoum.
Zaafrane
Crotalaria saharae
Crotalaria saharae, Crotalaria Vialattei
Afarfar T.
Crozophora Brocchiana
Crozophora Brocchiana, Crozophora senegalensis
Afergak T.
Cendres employées par les Touaregs pour panser les plaies des chameaux.
Crozophora tinctoria
Tournesol.
Milch.
Meraas
Nil
Tabia ech chems
Darel ech Chems
Ghobbeiza
Gasbet el hamam
Crucianella maritima
Belbial
Crupina vulgaris
Tisnamen.'
Doumeran
[82]
Ctenium elegans
Alimmoz T.
Ctenopsis pectinella
Degouga
Cucumis dudaim
C. — cult.
Gouddima
Cucumis melo
C. — Melon.
Tarrhsimte — Tirhsimine — Afqous — Bambous T.
Bettikha
Feggouce
On trouve dans les Oasis, au Mzab notamment, le melon que Forskal nomme Cucumis Chate, en arabe Adjour. Ce melon de forme allongée confient beaucoup d'eau. On pratique à 1'extrémité, au moment de la maturité, une ouverture par laquelle on introduit une baguette qui sert à réduire la chair en une pulpe liquide. Le trou étant bouché on enterre le melon sans le détacher et après quelques jours on le trouve plein d'un liquide sucré·très apprécié.
Cucumis sativus
C. — Concombre.
Takhiart — Lekhiar — Hekel — Tsouarour — Qoqqous.
Khiara
Faggouce
Gata
Bettikh el deker
Tarchi (cornichon)
Cucurbita maxima
C. — Citrouille.
Taberiout — Takassaïm T.
Kabouia
Gara
Koussa
Derioua
Cucurbita moschata
C. — Courge bédouine
Taksaïl — Tamiça — Takaaçaïm.
Chemmama
[83]
Cucurbita Pepo
C. — Courgette.
Kabéouaten T — Sagadou T.
Qeria, khiara, garaa
Kouaba
Kabouia
Djirouad
Cuminum cyminum
D. — Cumin.
Acham — Ichammen — Ichoumane — Azcar T.
Kemmoun
Cypressus sempervirens
Cyprès.
Tiddi.
Ceroual, cerou, çarou
Çaed
Bestana
Hiyat
Irz et Arar par confusion avec genévrier et thuya.
Cypressus Dupreziana
Cypressus Dupreziana Camus.
Tarout T.
Forme saharienne du Cyprès. En voie de disparition. a formé des peuplements importants dans le Tassili — à une époque relativement récente, car on trouve son bois dans les constructions, notamment à Rhat.
Curcuma longa
D. — Curcuma, drogue.
Zarounbad
Cuscuta planiflora
Cuscuta planiflora et Cuscuta epithymum
Akchout — Affistinoun — Afflimoun.
Zouh mouk
Nechab
Kachout, kouchout, akchout
Hommeid el arneb
Çaitra
Cutandia divaricata
Saq djerada
[84]
Cutandia memphitica
Nemece
Chafour
Zebbal
Samma
Cyclamen africanum
Cyclamen africanum, Cyclamen persicum
Tazerdat — Taguella — Qimerharem — Taceraant.
Hedebi, hadibia
Artanitsa
Bakhour Meriem (le parfum de la vierge)
Adrioun
Khobzet ed dib
Khroubz el mechaikh
Khroubz el gouroub
Cydonia vulgaris
C. — Cognassier.
Takthouniya.
Safardjel, sferdjela
R'hçace (le fruit)
Cynanchum acutum
Aliga — Allig — Alga — Hali.
Lebina
Mouddet
Cynara Cardunculus
Cardon sauvage, artichaut sauvage.
Taga — Tarh'a — Arhdou — Taredouit — Tar'ddiout M — Assaouen.
Khorchef
Gernina
Tindjara
Djenah en nser
Garnoune (le capitule)
Asloudj (tige)
Djimar (côte des feuilles)
Haqq (fleurons)
[85]
Var. Scolymus. — Artichaut, cult.
Tifrhout — Fegane — Taga.
Khorchef en neçara
Qennarya
Cynara humilis
Fegaa
Cynara Hystrix
Takacha — Amrir.
Cynodon Dactylon
Chiendent pied de poule.
Tizimit — Tagamaït — Imelzi — Haffar — Toungane — Targuiouine — Agouzmir — Aoukeraz T — Almès T.
Endjil
Nedjem
Nedjib, ndjil, nadjir
Zabak
Kezmir
Oubel
Tsil
Adjezmir
Rahats
Raïfa
Aakriche
Le Cynodon est au Sahara une grande ressource·pour les troupeaux.
Cynoglossum cheirifolium
Oudnin el djediane
Cynoglossum pictum
Asfarar — Asfarfar.
Saboun el arais
Leçane eddib, el kelb
Ouden el arneb
Ouden ech châa
Khodna mâak
[86]
Cynomorium coccineum
Champignon de Malte.
Tartous — Terzous — Afdad.
Zobb el Tourqi
Zobb el ardh
Zobb el raba
Zobb el qa'a
Abouchel
Tertout el beni edem
Haoukal
Moussourar
Parasite sur les Salsolacées, a été utilisée comme astringent.
Cynosurus cristatus
Crételle.
Redjel el hadjla
Cynosurus elegans
Sebellou
Cyperus conglomeratus
Tkainak — Telebout.
Qerqaz
Gdellou
Bouce el begra
Echoub
Cyperus esculentus
C. — Souchet comestible.
Esp. Chufa.
Habb el aziz
Habb ez zelim
Les tubercules du Souchet, féculents, sucrés et huileux, sont communément consommés après avoir été légèrement torréfiés. En Espagne, on en prépare la horchata de chufas, sorte d'orgeat.
Cyperus fuscus
Nerh'il
[87]
Cyperus laevigatus
Cyperus laevigatus et Cyperus distachyus.
Merga
Zreb el halouf
Chaar el halouf
Bourbet
Cyperus longus
Souchet long.
Tirhlet.
Çaad, çaïda
Berbik
Rhizome noir non renflé, très parfumé, amer et astringent ; autrefois employé en médecine. Les indigènes utilisent les tiges pour lier les manoques de tabac.
Cyperus rotundus
Souchet rond.
Azdjmir — Taselbout.
Saal
Sbil el mehars
Çaad el hameur
Bourbet
Felfel es soudan
Souchet
Le souchet rond a un rhizome mince, renflé en tubercules arrondis, parfumés. Ce Cyperus est propagé par les arbres provenant de pépinières envahies.
Cytinus hypocistis
Cytinet hypociste.
Taratsits.
Dakhmous
Thor el har
Hioufistidas
Bou chemlal
Tertouts
Boub roubbah
Dokar el ard
Vit en parasite sur les Cistes. Le suc d'Hypociste était très estimé comme astringent dans la thériaque.
Cytisus Balansae
Irrhis — Amsgré.
[88]
Cytisus Battandieri
Ahamjej — Akhamelel.
Cytisus biflorus
Agga
Cytisus Fontanesii
Erka.
Cytisus linifolius
Irdjaouan — Hisbane — Lezaiza.
Chahmet el atrous —
Cytisus triflorus
Tillouzit — Hougli — Tilqi — Hilgoui — Toulgit — Timechrirate — Mersir'id.
Qitis —
Bouharis —